Geçen yüzyılda Akdeniz havzasından kopup gelen Suriyeliler, Lübnanlılar ve diğer eski Osmanlı tebaasına Latin Amerika’da şaşırtıcı şekilde “Los Turcos” (Türkler) adı veriliyor. Son yıllarda ise onlara, kıtayı merak edip Türkiye’den yola çıkan yeni nesiller katılmaya başladı. Onlardan biri olan gezgin Seçil Sağlam, Meksika ve rengarenk dünyasını anlattı.

“Meksika, koşulları ne olursa olsun, fırsatları kaçırmadan ölümü de yaşamı da onurlandıran bir kültüre sahip. Benim dikkatimi en çok bu çekiyor ve ‘Meksika kafası’ denilince aklıma ilk bu geliyor.”

Meksika’da ne kadar yaşadın?
2016 ekim ayından beri gitmeli gelmeli bir hayatım var; dolayısıyla üç sene diyebilirim.

Latin Amerika “kafasını” nasıl tanımlarsın?
Meksika dışında Guatemala’yı gördüm. Latin Amerika olarak genellemek doğru olur mu bilemiyorum ama Meksika koşulları ne olursa olsun, fırsatları kaçırmadan ölümü de yaşamı da onurlandıran bir kültüre sahip. Benim dikkatimi en çok bu çekiyor ve “Meksika kafası” denilince aklıma ilk bu geliyor. Bağımsızlık Günü, Noel, Yeni Yıl, Paskalya, Ölüler Günü derken ardı ardına kutlamaların ve o güne özel dekorların, renklerin tüm şehri kapladığı bir “kafa”. Bu arada sosyal medyadaki bazı paylaşımlardan Peruluların da her fırsatta “fiesta” yapmaya hazır bir kültür olduğunu anlıyorum.

Mayalar gibi Kolomb öncesi uygarlıkları keşfetmek için en iyi noktalar nereler?
Yucatan Yarımadası şehirleri, plajları, “cenote”leri (yeryüzü suları ile dolu yeraltı mağaraları) ile nefis ve Maya kalıntılarının izini sürmek için iyi bir rota. Her antik medeniyette olduğu gibi beni şaşırtan şey, insanların o zamanlar bu şehirleri nasıl kurdukları ve tonlarca ağırlıktaki taşlarla tapınakları nasıl inşa ettikleri oldu. Dünyanın 7 Yeni Harikası arasında yer alan Chichen Itza, Mayaların gökyüzünü gözlemleyerek müthiş saptamalar yaptığı, güneşin belli bir açıdan geldiği ekinoks günlerinde Kukulkan piramidinin basamaklarından tanrı tüylü yılan Quetzalcoatl’ın gölgesinin iniyor gibi göründüğü, enerjisi yüksek yerler arasında. Guatemala’daki Palenque ile Tikal de görülmeye değer Maya şehirleri arasında. Ayrıca hala Maya dilini konuşan yerliler var; üstelik birkaç kelimenin Türkçe ile benzerlik göstermesi beni çok şaşırtmıştı! (Konuyla ilgili Atatürk’ün Türk tarihi araştırması kapsamında Meksika’da görevlendirdiği Tahsin Çapultepek’in raporlarının derlendiği “Kayıp Kıta Mu” kitabını, Mayalar ve Türklerin bağını merak edenler okuyabilir).

Meksika pazarlarından neler toplamak lazım?
Yeme içme alışverişinden başlayayım: Acı sos ve biber sevenler için özellikle Oaxaca’nın pazarları cennet. Acılık derecesi farklı biberler arasında kendinizden geçebilirsiniz. Tekila gibi sert içki sevenleri ise yeni bir lezzet yelpazesi bekliyor. Onlarca farklı çeşidi bulunan mezcal, yine Oaxaca bölgesinin öne çıkan üretimlerinden. Mezcal barlarındaki tadımların yanı sıra, Oaxaca pazarlarındaki stantlarda da mezcal çeşitlerine sıkça rastlayabilirsiniz. Meksika pazarlarının en sevdiğim yanlarından biri de tropikal meyveler ve bunlarla hazırlanan meyve suları.

Meksika el işi ürünlerinin renkleriyse en az meyveler kadar cezbedici. Her bir tezgahın, satıcının önünde dakikalar geçirebilirsiniz. San Cristobal pazarındaki tezgahlarda hayvanların resmedildiği el işi birbirinden şirin runner’lar, yastık kılıfları ve envai çeşit geleneksel Meksika ürünü satılıyor. Oaxaca’da ise tezgah dokuması elbiseler, çantalar alışverişi ilk planda düşünmeyenleri bile yoldan çıkarabilir.

Ölüler Günü’nü neden ve nerede görmeli?
Ölüler Günü’nü Meksika’da geçirdiğim üç sene boyunca deneyimleme şansım oldu. Oaxaca benim için unutulmaz anlarla dolu. Ölüler Günü haftası açık olan mezarlıkların estetiğini ve atmosferini anlatamam. Her şehirde ve eyalette mezarlıklar açık olmadığı için, bu özel dönemi daha yakından kavrayabilmek adına Oaxaca, Pátzcuaro gibi yerlere gitmek gerekiyor. Mezarların başındaki ailelere turistlerin de katıldığı, bazen beraber şarkıların söylendiği, ikram edilen mezcal’leri kabul etmemenin ayıp sayıldığı, çiçekler ve mumlarla süslü son derece etkileyici, estetik ve dokunaklı mezarlıklar, gündüz son hız devam eden müzik, geçit yapan gruplar, bandolar, binbir çeşit makyaj ve kostümle gezen ailelerle Oaxaca’da birkaç gün geçirmek çok keyifli.

Meksika mutfağı nasıl? Türk mutfağına dair en çok özlediğin şeyler neler oldu?
Simit, zeytinyağlı yemekler ve mezeler. Vejetaryen olduğum için Meksika mutfağında ağırlıklı tüketilen etli yemekleri tavsiye edemeyeceğim. Onun yerine hem daha ilginç hem sağlıklı nopales’ten bahsedebilirim. Yemeklerin yanında genelde garnitür olarak servis edilen nopales, bir çeşit kaktüs. Dikenleri temizlenmiş halde marketlerde satılıyor, soteleyerek tüketiyorsunuz. Türk mutfağının lezzeti ve yemeklerin zorluğu yanında Meksika mutfağı biraz abartılıyor gibi geliyor bana. Ancak huitlacoche (mısır mantarı) ile tortilla ekmeğinin kabak çiçeği gibi bitki ve mantarlarla doldurulmasıyla hazırlanmış quesadilla’ları ve üzerlerine salsa verde, salsa chipotle, salsa rojo gibi nefis acı sosları tavsiye ederim. Deniz ürünü yediğim için karidesli, ananaslı, taze kişnişli taco’lar da bayılarak tavsiye edebileceğim Meksika lezzetlerinden.

“Pueblo magico”ların hangilerini görmemizi tavsiye edersin?
Çok fazla “büyülü köy” var (toplam 121 kadar). Hepsini görmedim ancak gördüklerim arasından birkaç tavsiye: Mexico City’e bir saat mesafedeki Tepotzlan, mistik ülkelerin bir özeti gibi. Mayaların geleneksel saunası “temazcal”de toksinlerinizden ve bir şaman seansına katılırsanız travmalarınızdan arınabilir, Tayland’da olduğunuzu düşüneceğiniz bir bahçede masaj yaptırabilir, akşam ise Marakeş ambiyanslı bir restoranda Fas ve Lübnan lezzetleriyle mest olurken, zenne dansı izleyebilirsiniz. Tepotzlan, adeta küçük ölçekli ezoterik bir dünya gibi! Ayrıca Queretaro’da Tequisquiapan, Chiapas bölgesinde ise son derece şirin ve özgün San Cristobal de las Casas ile Puebla şehrine yakın Atlixco’yu sayabilirim.

Turist tuzaklarına düşmeden Meksika’yı gezmek isteyenlere neler tavsiye edersin?
Meksika’da bana kalırsa Tulum gibi fiyatların Amerikalı turiste göre düzenlendiği “bohem şık” yerler dışında turist tuzağına pek düşülmüyor. Pazar yerleri çeşitli yiyecek tezgahlarıyla dolu; yemeğe fazla para harcamadan gezmek kolay. Adım başı mısır, taco, quesadilla, sope tezgahları, çeşit çeşit peynirler, tropikal meyveler, meyve suları karışımları… Turiste ayrı fiyat uygulayanı görmedim. Sürekli pazarlık yapmak gibi yorucu bir faaliyete girmemek güzel. Ancak alışveriş yaparken özellikle Yucatan bölgesi gibi turistik bölgelerde ve Chichen Itza’daki satıcılarla sıkı pazarlık etmelisiniz. Kendi adıma en güzel Meksika deneyimleri: Oaxaca’da Ölüler Günü kutlamaları, Mexico City’nin heybetli müzeleri, Yucatan bölgesindeki cenote’lerde yüzmek, Tulum sahili boyunca bisiklete binmek, istediğim otelin veya tesisin plajını kullanmak, San Pancho’da (Nayarit bölgesi) gün batımının güzelliğini ve sörfçüleri izlemek..

Sırada ne var? Gezgin ruhun şimdi neler yapmak peşinde?
Hindistan’dan yeni döndüm. En son dört sene önce gitmiştim. Meksika’ya yönümü çevirince “Doğu” biraz eksik kaldı son yıllarda. İçimde son zamanlarda durduramadığım bir Hindistan coşkusu var. Bu sebeple yeni yılda ilk oraya gittim. Sık sık güzel sebeplerle gidip döneceğim şekilde yolumda olmasına niyet ediyorum.

Seçil Sağlam’ı Instagram’da takip etmek için: @travellingparrot