Yirmi günlük bir Antarktika gemi seyahati sonrasında yedi kıtaya adım atan en genç Türk ünvanını alan Barkın Özdemir, iflah olmaz bir dünya gezgini olarak özellikle gençleri -ama aslında herkesi- hayatlarının kontrolünü ele almaya çağırıyor.

“St. Petersburg’dan trenle Moskova’ya, oradan Trans Sibirya Ekspresi’ne atlayıp Pasifik kıyısına ulaşmayı, sonra da feribotla Japonya’ya gitmeyi istiyorum. Okinawa Adası’nda ve Hawai’de sörf yapmayı istiyorum.”

Antarktika’ya adım attığında kaç yaşındaydın?
22 yaşındaydım; bundan üç sene önce.

Öncesinde altı kıtayı gezmen nasıl oldu? Bu işler sadece parayla pulla olmuyor sanki. Başka bir düşünme ve var olma şekline geçmen gerekiyor…
Olayların bu noktaya geleceğini ben bile tahmin edemiyordum. Birkaç kere Avrupa’ya, birkaç kere de Amerika’ya giderim diyordum ama gezilerimin sınırlı olacağına inanıyordum. Öyle değilmiş… Aslında olaylar üniversiteye girdiğimde değişti, çünkü dizginleri ben ele almaya başladım ve hayatımın ortasına seyahati koydum. Seyahat etmek için yaşıyordum aslında. Telefon, kıyafet vs. alacağım veya dışarıda bir şey içeceğim zaman, “Bunu yapmazsam şu kadar para biriktiririm, şu seyahate giderim,” diye düşünüyordum. Üniversitede KYK diye bir kredi sistemi var devletin. Kredilerimi alıyordum, aynı zamanda da üniversitede çalışıyordum. Ay başlarında bir tanesine hiç dokunmayıp direkt anneme veriyordum; o da Euro’ya çeviriyordu. Sekiz ay para biriktirdikten sonra, okul yaz tatiline girdiğinde Interrail’e çıktım.

Ailen hangi noktada, “Bu çocuk biraz da yerinde mi otursa artık” demeye başladı?
Okula bir sene ara verme kararını aldığım zaman -ki ailem konusunda şanslıyımdır. Beni her zaman destekleyen, seyahat etmemi coşkuyla karşılayan bir ailem varken o anda “Sen ne yapıyorsun? Okulunu bitirdikten sonra istediğin gibi gezersin.” demişlerdi. Baktığın zaman emekli asker bir babanın ve hayatını çocuğuna adamış bir annenin oğluyum. En zor ikna edilen insan tipleri… Tek çocuk olmak daha da zor. Daha sonra Güney Amerika’ya gittiğimde de babam bana her gün suç endeksi raporlarını atıyordu!

Peki günde kaç para ile gezdin?
Aslında çok değişiyor ama mesela Güney Amerika’da bütçem 10-15$ arasıydı. O zamanlar bu 30-35 TL’ye denk geliyordu. Çok katı bir bütçe kuralım vardı gerçekten. Öğle yemeğinde doymadım diyelim; ikinci tabağa hayır diyordum. Ciddi zayıflamıştım. Ayın 25’i-26’sından sonra çok zorlanıyordum. Amerika’da yaşarken 25 cent’in ne kadar değerli olduğunu anlamıştım. Onları biriktiriyordum. Ay sonunda topladığımda 30$ ediyordu ve bayağı işime yarıyordu.

Gelelim Antarktika yolculuğuna… Kitle fonlaması ile topladığın parayla yola çıktın. Anladığım kadarıyla seni destekleyenler kadar köstekleyenler de olmuş bu süreçte. Hatta çok güldüm; birisi sırf dalga geçmek için aynı platformda paralel bir proje sayfası açmış. “2000 Gucci kazak alacak en genç Türk olmak istiyorum” diye! Neydi bu Antarktika seyahati? Sadece şahsi bir heves veya hırs mıydı?
Biraz benim çocukluğumun başlangıcına denk geliyor. Okuma yazmayı ilk öğrendiğim zaman, öğretmen olan halam bana kırmızı kapaklı bir dünya atlası hediye etmişti. O benim her zaman en sevdiğim kitap olmuştur. Gece yatmadan önce açar hayallere dalardım; oradaki ülkeleri ve bayraklarını tek tek ezberlerdim. O zamanlar arkeolog veya kaşif olmak istiyordum. Dünya haritasına baktımda ise en keşfedilmemiş yer Antarktika’ydı. En son Güney Amerika seyahatimin sonlarında, Brezilya civarlarındayken kendime dönüp baktım ve “Oğlum sen mucizevi bir şekilde 6 kıtayı gezdin; bir tık sonrası neden olmasın?” dedim. Bu kararı vermek kolay değildi çünkü günde 10$ harcıyorsun ama Antarktika turları ortalama 10,000$. “Türkiye’de çok yapılmamış bir şeyi, kitlesel fonlamayı denemek istiyorum,” dedim. “Ne kaybederim ki? En kötü, Barkın başaramadın, der geçerim.” Hayatımın en ilginç süreçlerinden biriydi gerçekten. Bir tarafta seni tanımadığı halde acayip destekleyen insanlar; diğer tarafta tanıdıkların arasında “Abi, dilenci misin? Ne yapıyorsun?” diyenler. Aslında oradaki para çok önemli değil; insanlar bir hayale ortak oluyor. 20 lira da verebilirlerdi; 5.000 lira da. Amaç daha fazla kişinin kalbine dokunmaktı. Bir kişiden 20.000 TL almak yerine, 20.000 kişiden 1 TL almaktı. 60 günlük bir süremiz vardı. Biz bütün parayı 21 günde topladık.

Peki senin hayaline ortak olanlar bundan ne fayda gördüler? Sadece Barkın’ı mutlu etmek ya da bir gencin hayalini gerçekleştirmesini sağlamak mıydı amaç? Bunun ötesinde bir şey olsa gerek.
Kesinlikle! Aslında kitle fonlamasının odağı bireysel gibi gözükse de sen bu hayali gerçekleştirdikten sonra topluma nasıl bir katkıda bulunacağının cevabını da verebilmen gerek. Ben açıklamamda üç tane sebep yazmıştım. İlk olarak, dünyanın en ekstrem destinasyonuna gidip Türk gençliğine bir mesaj vermek istiyordum. “Seyahat etmek lüks değil; kendi fırsatınızı yaratarak da seyahat edebilirsiniz,” mesajını herkese ulaştırmaktı amacım. İkincisi, küresel ısınma ciddi bir sorun ve buna karşı ciddi bir mesaj vermek istiyordum. Üçüncüsü ise eğer gidersem bütün kıtalara ayak basmış en genç Türk ünvanını alacaktım. İlk ikisi topluma katkıda bulunabilecek amaçlardı. Şu anda hala Diyarbakır’dan İzmir’e Türkiye’nin -hatta dünyanın- çok farklı noktalarında gençlere ilham olmak için konuşmalar yapıyorum. Onları kendi keşiflerini gerçekleştirmeleri için cesaretlendirmeye çalışıyorum. Pandemiden önce Instagram’dan çok sayıda mesaj alıyordum: “Sonunda ailemi Erasmus programına katılmaya ikna ettim. Sonunda senden cesaret alıp pasaport çıkarttım, şu an Sırbistan yolundayım,” gibi… O kadar güzel bir şey ki!

Antarktika’ya 20 günlük bir gemi seyahatiyle gittin. Bu sırada tuttuğun günceyi, kıtaya dair ilginç bilgilerle harmanladığın bir de kitap çıkardın. Antarktika Herkesin, Antarktika Hiç Kimsenin başlığıyla ne demek istedin?
Çok acayip, çünkü üç sene önce ben giderken Antarktika hakkında Türkçe kaynak neredeyse hiç yoktu. Nasuh Mahruki’nin birkaç sayfalık bir yazısı vardı sadece. Son üç yıldır TÜBİTAK araştırma için her sene Antarktika’ya gitmeye başladığından beri kaynak sayısı biraz daha arttı. İnsanlar hep Antarktika’nın bir kısmı İngiltere’nin, Şili’nin veya Arjantin’in sanırlar. Aslında öyle bir şey yok. II Dünya Savaşı sonrasında, Soğuk Savaş döneminde Antarktika’yı kim ele geçirecek diye Amerika ile Rusya arasında çok ciddi kızışma olmuş. Hatta Antarktika’nın bir kısmındaki adalara mayınlar döşenmiş. O sırada çok beklenmedik bir şey olmuş ve savaş tehdidine karşı ülkeler birleşip 1 Aralık 1959’da bir anlaşma imzalamışlar. Hatta o gün, “Antarktika Günü” olarak kutlanıyor. Antarktika kimsenin değildir; sadece bilimsel araştırmalar ve turistik geziler için dünyaya açıktır, kararına varmışlar.

Antarktika’ya nasıl gidilir?
Genelde Arjantin’deki Ushuaia’dan kalkan gemilerle gidiliyor. Üç okyanusun birleştiği noktada olduğu için dünyanın en dalgalı denizlerinden biri olan Drake Boğazı’nı geçtikten sonra Antarktika’ya ulaşıyorsunuz. Boğaz geçişi ortalama üç gün sürüyor.

Sen 20 günlük bir gemi turuyla gittin. Gemideki ortam nasıldı? Lüks cruise gemilerine benzer bir tarafı yoktu herhalde…
Bazı şeyler kısmi olarak vardı; bazı şeyler yoktu. Bizimki aslında eski bir Rus bilimsel araştırma gemisiydi. Dışarıdan baktığın zaman da bir bilim gemisi olduğu çok belliydi. Ushuaia’dan kalkıp South Georgia Adası’na gittik; oradan da Antarktika’ya geçtik. Gemide fiziksel olarak çok lüks şeyler yoktu ama ilginç bir şekilde her öğünde üç menü çıkıyordu. Trajikomik gelse de ördek eti yediğimiz de oldu; barbekü partisi verdiğimiz de (geminin içinde tabii, dışarıda asla!). Barda her zaman envai çeşit içki vardı. Onun dışında ben ranzada kaldım. Bütçenize göre çok daha lüks odalar da vardı tabii.